Na ostatniej sesji radni gminy Lubin uchwalili program ochrony środowiska dla gminy Lubin na lata 2023-2026 z uwzględnieniem perspektywy do 2030 roku. W dokumencie tym przeprowadzono analizę środowiska i ocenę istniejącego stanu jego ochrony oraz określono główne cele i priorytety działań ekologicznych.
Program zawiera krótką charakterystykę gminy Lubin: położenie geograficzne, budowę geologiczną, geomorfologiczną oraz sytuację gospodarczą i demograficzną. Znajduje się w nim również diagnoza stanu poszczególnych obszarów interwencji: powietrza atmosferycznego, wód powierzchniowych i podziemnych, gleb. Zawiera również ocenę środowiska przyrodniczego, siedlisk zwierzęcych, obszarów chronionych, opisany jest wpływ uciążliwości akustycznej i promieniowania elektromagnetycznego. W programie przedstawiono też aktualny stan gospodarki odpadami i gospodarki wodno – ściekowej.
Zawarto w nim informacje dotyczące sposobu zarządzania programem i możliwych form finansowania działań proekologicznych oraz harmonogram inwestycyjnych zadań dla gminy.
Program zawiera cele ekologiczne do osiągnięcia w perspektywie krótkoterminowej i długoterminowej oraz priorytetowe kierunki działań. Uwzględniono szeroki zakres zadań związanych z ochroną środowiska, za realizację których odpowiedzialne są władze gminy. Równocześnie wskazano także zadania dla innych podmiotów z terenu gminy, mimo, że realizacja tych zadań nie wchodzi w zakres obowiązków samorządu gminy.
Program ochrony środowiska dla gminy Lubin nie jest dokumentem prawa miejscowego, lecz opracowaniem o charakterze operacyjnym przeznaczonym do okresowej aktualizacji.
W odniesieniu do poszczególnych obszarów interwencji środowiska stwierdzono:
Powietrze atmosferyczne
Wyniki wieloletnich badań wskazują na zmniejszenie się w ostatnich latach zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki, dwutlenkiem azotu i pyłu zawieszonego z sektora przemysłowego. Niepokojący jest wysoki poziom emisji pochodzącej z sektora bytowo-komunalnego (przekroczenia w zakresie benzo(a)pirenu i pyłu zawieszonego PM10) oraz emisji przemysłowych (przekroczenia w zakresie arsenu). Znacznym problemem jest również emisja ze środków transportu.
W programie przewidziano szereg zadań, zmierzających głównie do:
- realizacji przedsięwzięć termomodernizacyjnych,
- wykonywania remontów istniejących dróg m.in. zmiany nawierzchni,
- propagowania działań na rzecz ograniczenia niskiej emisji ze źródeł komunalnych m.in. wymiany kotłów węglowych na ekologiczne,
- modernizacji kotłowni, wykorzystania energii odnawialnych.
Klimat akustyczny
Klimat akustyczny na terenie gminy Lubin kształtuje w znacznej mierze ruch komunikacyjny. Na poziom hałasu drogowego mają wpływ przede wszystkim:
- natężenie ruchu komunikacyjnego,
- udział transportu ciężkiego w strumieniu ruchu,
- prędkość ruchu pojazdów (ze wzrostem prędkości hałas rośnie),
- typ i stan techniczny pojazdów,
- nachylenie drogi,
- stan nawierzchni oraz płynność ruchu.
W programie ochrony środowiska zaplanowano zadania zmierzające do:
- przebudowy i modernizacji nawierzchni dróg,
- przestrzegania zasad strefowania w planowaniu przestrzennym m.in. lokalizowania w sąsiedztwie przedsięwzięć o zbliżonej uciążliwości hałasu,
- ustalania i egzekwowania dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku przez właściwe organy i inspekcje ochrony środowiska.
Pola elektromagnetyczne
Główny Inspektorat Ochrony Środowiska – Regionalny Wydział Monitoringu Środowiska (GIOŚ-RWMŚ) w ramach monitoringu PEM w 2022 roku w ramach monitoringu badawczego przeprowadził pomiary natężenia promieniowania elektromagnetycznego w jednym punkcie pomiarowym na terenie gminy Lubin w miejscowości Szklary Górne. W wyniku przeprowadzonych pomiarów stwierdzono, iż w badanym punkcie pomiarowym nie stwierdzono przekroczeń poziomu dopuszczalnego pól elektromagnetycznych, określonych w rozporządzeniu Ministra Klimatu z dnia 17 lutego 2020 r. w sprawie sposobów dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku (Dz.U. 2022, poz. 2630). Zmierzona wartość mieściła się poniżej progu oznaczalności sondy pomiarowej.
Przewidziane w programie zadania zmierzają głównie do:
- weryfikacji sprawozdań z pomiarów poziomów PEM załączanych do zgłoszeń instalacji wytwarzających pola elektromagnetyczne,
- wnikliwej analizy wniosków w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach,
- wykonywania przez prowadzącego instalacje pomiarów poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku, zgodnie z wymogami przepisów prawa w zakresie ochrony środowiska przed polami elektromagnetycznymi.
Zasoby i jakość wód. Gospodarka wodno – ściekowa
Ocenę jakości wód powierzchniowych na terenie województwa dolnośląskiego przeprowadza GIOŚ-RWMŚ we Wrocławiu. Na terenie gminy Lubin przeprowadzano badania jakości wód powierzchniowych w 2020 roku dla trzech Jednolitych Części Wód Powierzchniowych (JCWP), dla których określono:
- w zakresie elementów biologicznych:
- dla JCWP Jastrzębia: III klasa jakości,
- w zakresie elementów hydromorfologicznych:
- dla JCWP Jastrzębia IV klasa jakości,
- dla JCWP Kaczorek: III klasa jakości,
- w zakresie elementów fizykochemicznych:
- dla JCWP Kaczorek: >II klasa jakości,
- w zakresie elementów fizykochemicznych – specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne:
- dla jednej JCWP Czarna Woda od Karkoszki do Kaczawy: II klasa jakości.
Stan/potencjał ekologiczny oraz stan ogólny nie były określane. Na terenie gminy Lubin GIOŚ-RWMŚ wykonywał pomiary jakości wód podziemnych w 2021 roku w jednym punkcie pomiarowym w miejscowości Osiek – I klasa jakości.
Przewidziane w programie zadania zmierzają głównie do:
- realizacji przedsięwzięć związanych z rozbudową i modernizacją istniejącej sieci wodociągowej i kanalizacyjnej na terenie gminy,
- wspierania działań inwestycyjnych mających na celu ograniczenie i eliminację ładunku zanieczyszczeń odprowadzanych w ściekach do środowiska wodnego, a w szczególności substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego.
Zasoby geologiczne
Złoża kopalin są naturalnym nagromadzeniem minerałów, skał oraz innych substancji, których wydobywanie może przynieść korzyść gospodarczą. Zasoby złóż powinny być racjonalnie gospodarowane. Na terenie gminy Lubin udokumentowane są złoża:
- rudy miedzi,
- kruszyw naturalnych,
- piasków podsadzkowych,
- surowców ilastych ceramiki budowlanej,
- węgla brunatnego,
- gipsów i anhydrytów
(wg bazy danych Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego)
Gleby
Z powodu oddziaływania antropogenicznego na środowisko naturalne oraz emitowanie różnego rodzaju zanieczyszczeń, w glebach odkłada się cały szereg substancji i zanieczyszczeń, których usunięcie lub zmniejszenie stanowi proces stosunkowo długo rozciągnięty w czasie.
Przewidziane w programie zadania zmierzają głównie do:
- przeciwdziałania degradacji chemicznej gleb poprzez ochronę powietrza i wód powierzchniowych,
- prowadzenia monitoringu jakości gleby i ziemi
- racjonalnego użycia nawozów sztucznych i środków ochrony roślin na terenach rolnych i leśnych oraz stosowanie technik naturalnych (fito i agromelioracyjnych) w celu zwiększenia udziału materii organicznej w glebie.
Gospodarka odpadami
Źródłami wytwarzania odpadów komunalnych są:
- gospodarstwa domowe,
- obiekty infrastruktury, takie jak: handel, usługi i rzemiosło, szkolnictwo, przemysł w części „socjalnej”, obiekty turystyczne, ogródki działkowe i inne.
Na terenie gminy Lubin w 2022 r. funkcjonowały dwa Punkty Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK). Punkty zlokalizowane są przy oczyszczalniach ścieków w miejscowościach Obora i Siedlce.
W latach 2019-2022 z terenu gminy Lubin zebrano następujące ilości odpadów komunalnych z nieruchomości zamieszkałych:
- 5 198,89 Mg w 2019 r. – z tego selektywnie zebrano – 1 980,32 Mg (ok. 38,09%),
- 5 726,51 Mg w 2020 r. – z tego selektywnie zebrano – 2 404,92 Mg (ok. 42%),
- 6 877,73 Mg w 2021 r. – z tego selektywnie zebrano – 3 425,53 Mg (ok. 49,81%).
- 6 668,016 Mg w 2022 r. – z tego selektywnie zebrano – 3 355,60 Mg (ok. 50,32%)
Na terenie gminy Lubin zinwentaryzowano ok. 2 220,833 Mg wyrobów zawierających azbest. Do końca 2022 roku unieszkodliwiono ok. 663,662 Mg odpadu, czyli do końca 2032 roku pozostało do usunięcia jeszcze 1 557,17 Mg „azbestu”.
Zasoby przyrodnicze
Na terenie gminy Lubin ustanowiono następujące formy ochrony przyrody:
- Obszary Natura 2000 – Źródliska koło Zimnej Wody PLH020082 – obszar siedliskowy,
- Obszar Chronionego Krajobrazu – Dolina Czarnej Wody,
- Rezerwaty przyrody – „Zimna Woda”;
- Pomniki przyrody.
Zagrożenie poważnymi awariami
Na terenie województwa dolnośląskiego służby ochrony przeciwpożarowej i inspekcji ochrony środowiska dokonały kwalifikacji zakładów produkcyjnych ze względu na stopień zagrożeń awariami przemysłowymi. Na ogólną liczbę 52 zakładów stwarzających ryzyko wystąpienia poważnej awarii wyróżniono 26 zakładów o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (ZDR) i 26 zakładów o zwiększonym ryzyku (ZZR) wystąpienia poważnej awarii przemysłowej.
Na terenie gminy Lubin nie występują zakłady ZDR i ZZR spełniające wymagania określone w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 29 stycznia 2016 r. sprawie rodzajów i ilości znajdujących się w zakładzie substancji niebezpiecznych, decydujących o zaliczeniu zakładu do zakładu o zwiększonym lub dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (Dz.U. 2016 poz. 138).
